Aks Nedir?

Makine aksanları arasında önemli bir konumda bulunan aks; diferansiyel çıkışlı momenti tekerleğe ileterek, tekerleğin belirli açılarda dönmesini sağlar. Bununla birlikte, aracın mevcut yükünü taşıma ve taşıma esnasında zarar görmelerini engelleme gibi görevleri bulunmaktadır. Akslar, diferansiyelden sonraki döndürme momentini tekerleklere iletirken, bunu tork ve güç unsurlarını göz önüne alarak yapar. İçerisindeki toplar ve çeşitli partiküller sayesinde bu görevi kolaylıkla yapar. Kavis ve döndürme momentinin esas sağlayıcısı da esasında bu toplar ve partiküllerdir.

Aks parçalarından olan rulman, keçe ve körük, aksı oluşturur ve hareket etme kabiliyetinin yanı sıra dönme momentini mekaniksel olarak meydana getirir. Aks Rulmanları; dönme momentini sağlarken aynı zamanda merkezkaç kuvvetini de ihmal etmemeyi ve bir merkeze bağlanmayı sağlayan bir parçadır. Aks keçeleri ise, dönme momenti sağlanırken, bunun elektriksel ve mekaniksel olarak zorlanmamasını sağlayan yağ ve diğer kayganlaştırıcıları aks kovanında ikmal eder. Aks körükleri ise; rulmanı koruyan mekanizmadır ve dışarıdaki yol şartlarının aksı bozmasını engeller. Taş, toprak, sıvı, kir ve diğer eşyaların içeri girmesini önler.

Akslar sağ ve sol aks olmak üzere 2 tanedir ve görev olarak birbirine benzemelerine rağmen yapısal olarak birbirinden farklıdır. Bununla birlikte, akslarda sol aks hem momenti daha etkili bir şekilde tekerleklere iletir hem de aracın kendi yükü ve içerisindeki yükü daha etkili bir şekilde taşır. Aksların zarar görmemesi adına özellikle taşlı yolları tercih etmemek, virajları sert şekilde dönmemek ve yoldaki kasislerde yavaş gitmek oldukça önemlidir.